Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’nın 2 Mayıs 1992’de Sırp askerler tarafından kuşatılmasının 23. yıl dönümü dolayısıyla Kovaçi Şehitliği’nde tören düzenlendi.

Tören kapsamında, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç ve diğer yetkililer ülkenin ilk cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç’in mezarına çelenk bırakıp saygı duruşunda bulundu. Törene Saraybosna Kantonu yetkilileri, savaş gazileri dernekleri temsilcileri de katılırken, Bosna Savaşı’nda hayatını kaybedenlerin yakınları da mezarlara çiçek bıraktı, dua etti.

2 Mayıs 1992’de neler oldu?
Yugoslavya Halk Ordusu’na (JNA) bağlı Sırp askerler, 2 Mayıs 1992’de Saraybosna’ya giriş ve çıkışları engelledi ve şehri tamamen bloke ederek, 1460 gün sürecek kuşatmayı başlattı. Saraybosna’da 2 Mayıs’ta, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ilk defa, hava saldırısını belirten sirenlerin sesi duyuldu. Fakat Bosna Hersek İçişleri Bakanlığı Özel Birimleri, Yeşil Bereliler Birliği Derneği ve diğer vatanseverler, devlet başkanlığı binasını korumayı başardı. JNA birliklerinin saldırısı, şehir kuşatma altında kalmış olmasına rağmen, etkili olmadı.

O sırada Portekiz’in başkenti Lizbon’daki barış görüşmelerinden dönen CumhurbaşkanıAliya İzzetbegoviç ve beraberindekilerin Saraybosna Havaalanı’nda esir alınması üzerine, Boşnak askerler ile devlet başkanlığı binasını ele geçirmek isteyen JNA birlikleri arasında 3 Mayıs’ta Dobrovolyaçka Sokağı’nda silahlı çatışmalar yaşandı.

Çatışmalarda 8 Boşnak, 7 Sırp hayatını kaybetti. 200 Sırp askeri de Boşnaklar tarafından esir alındı. Sırp esirler, merhum İzzetbegoviç’in serbest bırakılması karşılığında salıverildi.

Saraybosna Kantonu, 2 Mayıs’ı “Saraybosna Kantonu Günü” olarak kutluyor. Bosna Hersek’in 1992 yılındaki meşru siyasi yetkilileri ve devlet kurumları korunduğu için 2 Mayıs, bağımsız Bosna Hersek’in temellerinden biri olarak anılıyor.

Kuşatma Bir Tünelle Kırıldı

Emekli Boşnak General Haciç, 2 Mayıs 1992 tarihinde yaşananların yanında, Bosna’daki savaşın kırılma noktalarından birinin de havalimanı yakınlarındaki tünel olduğunu söyledi.

“Tünelle Bosna Hersek’i dünyaya açtık” diyen Haciç, şunları kaydetti: Saldırganların amacı kenti bloke etmek, kapatmaktı. Dönemin Yugoslavya Genelkurmay Başkanlığı’na Saraybosna’nın kuşatılmasına ilişkin plan hazırlanması talimatı verilmişti, ki onlar buna Saraybosna’nın savunması diyorlardı. İlginçtir, Saraybosna’nın kuşatılması için plan hazırlanması üzerine 20’den fazla kurum ve çok sayıda kişi görevlendirilmişti. Kuşatılmadan kasıt, şehri bloke etmek, elektriği kesmek, iletişim imkanlarını kapamak, insani yardımın şehre girmesini engellemek, ilk iki ay içerisinde 10 binden fazla insanı öldürmek ve bir o kadar kişiyi şehirden sürmek, sonra beyaz bir at üzerinde şehri fethetmekti. İşte tünel, bu kuşatmayı deldi. Sporcular, politikacılar buradan çıkıyor, elçiler ve yiyecek buradan giriyordu. Bu tünel, insanlara umut oluyordu. Buradan geçen askerlerde İgman Dağı’ndaki birliklere desteğe gidiyordu. Allah korusun, İgman da düşseydi asıl kuşatma o zaman başlardı.